GS Nguyễn Lân Dũng: "Hãy thực sự tin cậy vào đội ngũ trí thức nước nhà"

- "Tôi muốn xin phép thay mặt Hội các ngành Sinh học Việt Nam và Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài chỉ xin đề đạt một kiến nghị, cũng có thể nói là một nguyện vọng, một mong ước. Đó là kính mong Tổng bí thư nói riêng và các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội nói chung hãy thực sự tin cậy vào đội ngũ trí thức nước nhà".

GS Nguyễn Lân Dũng nói tại buổi làm việc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại VUSTA sáng 13/8.

"Ngay từ ngày thành lập Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Bác Hồ đã tin cậy vào một số trí thức và trao vào tay họ những trách nhiệm nặng nề. Các trí thức ấy lúc đó chỉ khoảng 30 tuổi, phần lớn chỉ có trình độ Đại học và rất nhiều người không phải là đảng viên. Tuy vậy khi được Bác Hồ tin cậy họ đã làm tròn trách nhiệm và có nhiều cống hiến vẻ vang trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội cho đến tận cuối đời.

Bây giờ đội ngũ trí thức tập hợp trong các Hội là rất đông, rât tốt và rất nhiều người có trình độ cao. Nếu Tổng bí thư và các nhà lãnh đạo khác tin vào tập thể từng Hội và tin vào một số trí thức tiêu biểu mà  Đảng và Nhà nước đã có điều kiện theo dõi trong hơn nửa thế kỷ qua, tôi tin rằng chúng ta sẽ tránh vấp phải nhiều thiếu xót rất đáng tiếc về kinh tế xã hội trong những năm qua.

GS Nguyễn Lân Dũng mong muốn, hãy thực sự tin cậy vào đội ngũ trí thức nước nhà. Ảnh Trần Hải

Tôi xin đơn cử vài ví dụ: Nếu Hội các ngành Sinh học chúng tôi được tin cậy và được giao trách nhiệm phản biện thì chúng tôi đã đề nghị chưa nên trồng ồ ạt cây cao su tại vùng Tây Bắc nước ta mà hiện nay đang bị chết hàng loạt;

 

Chưa nên xây dựng các nhà máy Cồn sinh học quy mô lớn đi từ sắn khiến nông dân tấp nập phá rừng theo lối quảng canh, làm cho đất chỉ sau vài năm sẽ bạc màu hết (ở nước ngoài nguyên liệu làm cồn sinh học hiện nay thường dựa vào nguyên liệu giàu cellulose và thực vật biển);

>>"Đề nghị Bộ Chính trị nghe VUSTA báo cáo định kỳ" >>GS Chu Hảo:"Mong Tổng Bí thư thể hiện dấu ấn cá nhân" >>Là trí thức, chúng tôi có tư duy độc lập, sáng tạo

Không nên quá phụ thuộc vào dược phẩm nước ngoài mà cần xây dựng gấp ngành công nghiệp vi sinh vật để sản xuất ra thế hệ dược phẩm dựa trên các vi sinh vật mang gen tái tổ hợp có giá trị phòng và chữa bệnh rất cao, không nên thiếu hiểu biết về cấu tượng đất (tức là đất có các hạt với kích thước vừa phải do chất mùn của vi sinh vật phải qua nhiều trăm năm mới tạo ra được và làm nên độ phì nhiêu, khác với đất cát và đất sét) dẫn đến việc xây dựng tràn lan các Khu công nghiệp, Khu chế xuất suốt ven các quốc lộ, tỉnh lộ và không mở quá nhiều sân Golf trên các vùng đất đang canh tác, không để xảy ra tình trạng môn Sinh học ở phổ thông chẳng giống nước nào vì vừa quá nặng (hầu như bất kỳ môn nào có học ở Đại học đều có mặt trong chương trình  này) vừa quá nông cạn (vì thời gian quá ít và thiếu phân ban sâu ở hai năm cuối cấp).

 

Xin nói thêm đâu phải phần lớn học sinh chỉ quay lưng lại với các môn khoa học xã hội (như chuyện quá nhiều điểm 0 ở kỳ thi môn Sử năm nay) mà quay lưng lại cả với môn Sinh học (trừ chuyên ngành Công nghệ Sinh học).

Chúng tôi cho rằng nếu chúng ta không có một nền khoa học cơ bản vững mạnh thì chẳng khác gì sẽ xây lâu đài trên một nền móng thiếu vững chắc. Các ngành khoa học cơ bản không cần đông sinh viên nhưng rất cần những sinh viên giỏi, muốn vậy phải có chính sách cụ thể để thu hút nhân tài (ví dụ miễn học phí và đảm bảo đầu ra cho các Viện nghiên cứu, các Trường đại học có chất lượng cao do được đầu tư tập trung). Ngân sách dành cho khoa học ở nươc ta tuy chưa cao như nước khác nhưng cũng tới khoảng 600 triệu USD chứ đâu có nhỏ. Nếu sử dụng tốt và tập trung thì giới trí thức nước ta cũng có thể có không ít những thành tựu mang tầm quốc tế.

Chẳng hạn trước đây khi giải Bộ trình tự gen người phải mất tới 15 năm vì dùng máy giải trình tự ADN thế hệ thứ nhất. Bây giờ đã có máy này ở thế hệ thứ ba, có thể làm xong công việc này chỉ trong...1 ngày (!). Vậy mà cỗ máy này có giá chỉ khoảng 1 triệu USD mà thôi, làm gì nước ta không dám mua 2 cái (một dành cho sinh vật có nhân thực-Eukaryote, và một dành cho sinh vật nhân đơn giản-Prokaryote)…

Về Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài với trách nhiệm trước gần 4 triệu kiều bào ta ở khắp mọi nơi trên thế giới  nếu Tổng bí thư và các nhà lãnh đạo khác tạo điều kiện thực sự cho Hội thì có thể phát huy được rất tốt sự đóng góp của kiều bào ta, nhất là của hàng trăm nghìn trí thức có trình độ cao đang làm việc tại các Trung tâm khoa học , các trường Đại học vào loại lớn nhất thế giới. Hội thật sự đang chưa được quan tâm thỏa đáng tương xứng với trách nhiệm nặng nề và rộng lớn của mình.

Ngoài việc tin tưởng vào đội ngũ đông đảo trí thức tôi còn muốn Tổng bí thư lựa chọn ra một số những trí thức tiêu biểu mà chúng ta đã đủ khả năng theo dõi, kiểm chứng trong hơn nửa thế kỷ qua. Các trí thức này tuổi tuy đã cao nhưng còn rất nhiệt tình và minh mẫn. Họ có thể tư vấn thẳng thắn cho Đảng nhiều vấn đề quan trọng của đất nước và ít ra cũng để tránh giao tiền nghiên cứu nhầm lẫn vào những người mà họ biết rõ là không đủ trình độ và khả năng giải quyết các đề tài, dự án ấy.

Thật sự  tin cậy vào đội ngũ trí thức nước nhà là việc mà Tổng bí thư đã noi được gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh và để lại một dấu ấn quan trọng trong sự nghiệp Đổi Mới của đất nước".

GS Nguyễn Lân Dũng